Birkaç haftadır, Nexperia çiplerinin Çin’den ihracatının kısıtlanması nedeniyle Avrupalı ve hatta ABD’li otomotiv üreticilerinin üretimi aksatma riskini konuşur olduk. Yıl sonu yaklaştıkça bekleyen siparişlerin akıbeti sektörde endişe uyandırıyordu.
Nihayet geçen hafta sonunda Çin Ticaret Bakanlığı, sahibi Çin’li olan ve Hollanda merkezli otomotiv çip üreticisi Nexperia’nın ürettiği yarı iletken çiplerdeki ihracat kısıtlamalarını gevşeteceğini açıkladı. Böylece Nexperia, ABD-Çin ticaret savaşının ortasında kalarak global otomotiv üretimini sekteye uğratan tedarikçi olmaktan kurtulma fırsatı yakalamış oldu.
WSJ’nin verdiği habere göre Çin Ticaret Bakanlığı “uygun durumlarda” Nexperia çiplerinin ihracatına izin verecek. Ancak uygunluk kriterleri henüz belli değil. Yine de, “Sorumlu bir büyük güç olarak Çin, yerli ve uluslararası üretim ve tedarik zincirlerinin güvenliği ile istikrarını tamamen dikkate almaktadır” şeklinde yapılan açıklama önemli. Ek olarak Çin hükümeti, tedarik kesintilerinden dolayı Hollanda hükümetinin şirketlerin iç işlerine uygunsuz müdahalesini kınamayı sürdürüyor.
Nexperia olayı, Çin’in ihracatı kontrol gücünü kullanarak küresel sanayi üretimine nasıl zarar verebileceğini gösteren son örnek oldu. Hem nadir toprak elementleri hem de Nexperia olayında küresel otomotiv sektörünün Çin’e karşı savunmasız kaldığını gördük.
Çin’in ihracat kısıtlamalarını gevşetme kararı, Başkan Trump ile Çin lideri Şi Cinping arasında varılan bir çerçeve anlaşmanın sonucunda gelmiş oldu. Çerçeve anlaşması; Nexperia’nın Çin’deki tesislerinden yapılan ticaretin yeniden başlamasını sağlamak için Çin hükümetinin uygun önlemleri almasını ve böylelikle kritik öneme sahip eski nesil çiplerin üretilerek dünya geneline kesintisiz dağıtılmasını öngörüyor. Bu ifade şu nedenle önemli: Nexperia’nın Avrupa ve Asya’da fabrikaları var. Ürünlerinin yaklaşık %70 ila %80’i ise müşterilere gönderilmeden önce Çin’de işleniyor.
Özellikle Nexperia’nın diyot ve transistörlerinin eksikliği, dünya genelinde otomobil üretimini sınırlamaya başlamıştı. Örneğin Honda, bu hafta Kuzey Amerika’daki tesislerinde üretimi durdurmaya başladı. Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği’nin (ACEA) üretimi durdurmaya dair uyarı yazısını hepimiz biliyoruz.
Hatırlanacağı gibi, Nexperia’daki %50 hissesi nedeniyle ABD’nin kara listeye aldığı Wingtech isimli Çinli şirket geçtiğimiz Eylül ayında Hollanda hükümetinin kontrolüne geçince Çin hükümeti de Wingtech’in Nexperia’ya ihracatını durdurmuştu. Nexperia’nın 2024 yılında elde ettiği yaklaşık 2 milyar $ gelirin %60 ının otomotiv sektöründen sağlandığını düşünürsek, otomobillerde bulunan çiplerin büyük bölümüne sahip olan bu şirketin ne kadar kritik önemde olduğu ortaya çıkıyor.
Bakalım bu son gelişme global otomotiv sektörünü kısa zamanda rahatlatabilecek mi?
