Nevşehir’de 2004 yılında yapılan yol genişletme çalışmaları sırasında ortaya çıkan düzenli taş bloklar, bölgenin arkeolojik önemini gün yüzüne çıkarırken 2005 yılında başlayan ve 2012’ye kadar süren kazı çalışmaları sonucu, Pers mimarisine ait olduğu değerlendirilen ’Apadana’ gün yüzüne çıkartıldı.
100 yıllar öncesi Nevşehir’in giriş kapısı olarak tespit edilen Nevşehir Belediyesi Apadana Arkeolojik Park Alanı düzenlenen törenle açıldı. Nevşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü tarafından yürütülen çalışmalar çerçevesinde Nevşehir’e Pers mimarisine ait olduğu tespit edilen bir yapı örneği kazandırıldı. Toplam 2880 m2 üzerine kurulu apadana arkeolojik park alanı’nın 811 m2’si koruma alanı, 1315 m2’si çocuklar için kazı eğitim alanı ve 754 m2’si ise yürüyüş yolu olarak planlandı. Emek Mahallesi’nde 2004 yılında yapılan yol genişletme çalışmaları sırasında ortaya çıkan düzenli taş bloklar, bölgenin arkeolojik önemini gün yüzüne çıkarırken 2005 yılında başlayan ve 2012’ye kadar süren kazı çalışmaları sonucu, burada Pers mimarisine ait olduğu değerlendirilen bir yapı olan ’Apadana’ tespit edildi. Kazı alanında ortaya çıkarılan yapı, yaklaşık 31,25 x 14,85 metre ölçülerinde. Ortasında 5,20 metrelik bir koridor yer almakta ve bu koridor yapıyı iki simetrik bölüme ayırmaktadır. Bugüne kadar 37 adet taş kaide belirlenmiş, ancak plan düzeni incelendiğinde toplamda 50 kaideye ulaşabileceği düşünülüyor. Kazılarda ele geçirilen seramik buluntular, yapının M.Ö. 6. yüzyıla, yani Pers (Ahameniş) Dönemi’ne tarihlendirilmesini mümkün kılmıştır. Bu tarz yapılar genellikle önemli toplantı, kabul ve kamu işlevi gören salonlar olarak kullanılmıştır. Susa ve Persepolis’teki Apadana yapıları ile benzerlik gösteren düzen, bu yapının da benzer bir işlev üstlenmiş olabileceğini düşündürür.
Nevşehir Apadanası, Anadolu’da Pers mimarisine ait nadir örneklerden biri olarak öne çıkıyor. Mimari planı, kaide düzeni ve malzeme kullanımıyla hem Pers hem de yerel Anadolu mimarlığının sentezini sunmaktadır. Bu yapı, Kapadokya bölgesinde Pers etkisini belgeleyen önemli bir arkeolojik veri niteliğindedir. Nevşehir Emek Apadanası, özenli mimari planlaması, Pers Dönemi’ne ait karakteristik özellikleri ve korunmuş yapı elemanlarıyla Anadolu arkeolojisine önemli katkılar sunuyor. Gelecekteki kazı ve restorasyon çalışmaları bu yapının işlevi ve tarihi rolü hakkında daha fazla bilgi sağlayacak. Alanda mevcut zemine zarar verilmemesi adına saksı içerisinde bitkilendirme ve oturma alanları oluşturuldu.
