Van’ın tarihi değerlerinden biri olan Tahir Paşa Konağı’nın restorasyon çalışmalarının büyük kısmı sona erdi.
Van Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığınca yürütülen rekonstrüksiyon çalışmalarıyla konak, Van’ın geleneksel sivil mimarisine yeniden kazandırılıyor. Yaklaşık 850 metrekarelik kapalı alana sahip yapı, 19. yüzyıl sonlarından itibaren Osmanlı yönetici sınıfı tarafından kullanıldı. Geçmişte Van Valisi Tahir Paşa’nın konutu olarak bilinen yapı, bir dönem Kazım Karabekir Paşa’nın çocukluğuna da ev sahipliği yaptı. 1979 yılında Ankara Yüksek Anıtlar Kurulu tarafından tescillenen konak, iki katlı ve düz toprak damlı yapısıyla geleneksel Van konut mimarisinin önde gelen örnekleri arasında yer alıyor. 1980’li yıllara kadar ayakta kalan yapı, 1990’lara dek kısmen kullanıldı. İlgisizlik ve bakımsızlık sonucu üst örtüsü çöken, beden duvarları yıkılan yapı zamanla harabeye dönüştü.
Tahir Paşa Konağı kültür ve sanat faaliyetlerinde kullanılacak
Hazırlanan rekonstrüksiyon projesiyle konak, geleneksel yapım tekniklerine uygun olarak yeniden inşa ediliyor. Günümüzde Elmas Öztürk’ün mülkiyetinde olan yapının kaba inşaatının yüzde 80’i tamamlandı. Restorasyonun tamamlanmasının ardından konak, kültür ve sanat faaliyetlerinde kullanılacak.
"İnsan vücuduna ve yaşam şartlarına en uygun yapı tekniklerinden birini yansıtmaktadır"
İHA muhabirine konuşan Yüzüncü Yıl Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Mimarlık Bölüm Başkanı Doç. Dr. Şahabettin Öztürk, Tahir Paşa Konağı’nın yapım çalışmalarına yaklaşık üç ay önce başladıklarını hatırlattı. Şu anda yapının temeli, zemin katı ve üst katının yaklaşık yüzde 80’inin tamamlanmış durumda olduğunu ifade eden Öztürk, "Tahir Paşa Konağı, iki katlı geleneksel Van sivil mimarisi içerisinde önemli bir tescilli yapı olarak öne çıkmaktadır. İnşaat tarihi 1880’li yıllara dayanmaktadır. Yapı, inşa edildiği tarihten 1990’lı yıllara kadar aktif olarak kullanılmıştır. Yapı, ahşap ve toprak ağırlıklı malzemeden, çamur sıva ile inşa edilmiştir. İnsan sağlığı için oldukça elverişli, kışın sıcak, yazın serin bir yapıya sahiptir. Yapının iç mekanına girdiğimizde bu özelliği hemen fark etmek mümkündür. Bu açıdan Tahir Paşa Konağı, insan vücuduna ve yaşam şartlarına en uygun yapı tekniklerinden birini yansıtmaktadır" dedi.
Özellikle Van ve bölgede asırlardır bu tür yapıların sivil mimaride yoğun şekilde kullanıldığını dile getiren Öztürk, "Geleneksel Van evlerinde ev ile sokak arasında genellikle bir avlu veya geçiş bulunmaz; yapılar doğrudan yola açılır. Tahir Paşa Konağı’nda da harem ve selamlık ilişkisi yoktur; kadın ve erkek yaşamı iç içe geçmiş şekilde sürdürülmüştür. Zemin katta konak, ortada bir sofa ve bu sofaya sağ ve sol tarafından düzenli bir şekilde sıralanmış, her biri dikdörtgen planlı altı odadan oluşmaktadır. Üst katta ise tamamen yaşam alanına ayrılmış bir plan bulunmakta olup, misafir ağırlama ve uyuma alanları burada yer almaktadır. Alt katta, üst kata geçişi sağlayan tek kollu ahşap bir merdiven vardır ve bu merdiven, orta üst katın sofasına çıkmaktadır. Sofanın yola bakan kısmında, yola 1,10 metre çıkıntılı ’köşk’ olarak adlandırılan bir konsol bulunmaktadır" diye konuştu.
