Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, Nisan ayında artış gösteren yağışların Van Gölü’nde beklenen iyileşmeyi sağlamadığını söyledi.
Van Gölü Havzası’nda kış mevsimi geçtiğimiz yıla oranla kurak geçerken, yağışlar Nisan ayında sağanak şeklinde etkili oldu. Nisanın büyük bir bölümünde devam eden yağmurlar, özellikle Van Gölü için umut olsa da, son haftalarda artış gösteren yağışlara rağmen gölde henüz kayda değer bir iyileşmenin gözlenmedi. 45 yıllık verilere göre bölgede yağışların ağırlıklı olarak Nisan ve Kasım aylarında gerçekleştiğini belirten Prof. Dr. Alaeddinoğlu, son yıllarda sonbahar yağışlarında ciddi bir azalma yaşandığını vurguladı. Bu yıl Nisan ayıyla birlikte yağışlarda artış gözlense de bu yağışların havza açısından değerli olmakla birlikte Van Gölü’nün su seviyesine olumlu bir katkı sağlamadığına dikkat çekildi.
İHA muhabirine konuşan Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, 45 yıllık periyotta sonbahar yağışlarının büyük ölçüde azaldığını belirtti. Bu yıl ise Nisan ayında yağışlarda önemli bir değişimin göze çarptığını ifade eden Prof. Dr. Alaeddinoğlu, "Özellikle son birkaç haftadır, Nisan ayıyla birlikte yağışlarda ciddi bir artış söz konusudur. Havza açısından düşündüğümüzde ise bu yağışlar oldukça değerli. Bu yağışlar neden değerli? Çünkü vejetasyon başladı; doğa canlanıyor ve bitkilerin suya en çok ihtiyaç duyduğu kritik dönemdeyiz. Dolayısıyla, bu dönemde gerçekleşen yağışlar başta tarımla uğraşanlar olmak üzere, havzanın içme ve kullanma suyu açısından da büyük önem taşıyor" dedi.
"Van Gölü’nde belirgin bir iyileşme gözlemlenmiyor"
Van Gölü’nü besleyen ana kaynağın uzun süreli kış karları olduğunu, bu yıl ise kış aylarında yeterli kar yağışı gerçekleşmediğini dile getiren Alaeddinoğlu, "Ancak şunu net bir şekilde söylemek zor; bu yağışlar sulak alanlarda, Van Gölü’nde ve diğer göllerde ciddi bir iyileşmeye yol açar mı? Maalesef bunu söyleyemeyiz. Çünkü bu anlamda yeterli miktarda bir yağış gerçekleşmedi. Havzayı, özellikle Van Gölü’nü besleyen yağışlar, daha çok kış aylarında düşen uzun periyotlu kar yağışlarıyla sağlanır. Dolayısıyla şu anda havzaya düşen yağış henüz yeterli düzeye ulaşmadı. Havzada iyileşme göreceğiz diyebilmek için çok net bir bulguya sahip değiliz. Bunun temel nedeni, şu anda havzaya düşen, özellikle Nisan ayında gerçekleşen yağışların önemli bir kısmının şiddetli sağanaklar şeklinde gerçekleşti. Bu tür yağışlar, eğim doğrultusunda hızlıca akışa geçerek doğrudan akarsulara ve göllere ulaşıyor. Eğer gölde bir iyileşme olsaydı, bu kendini zaten göstermeye başlardı. Ancak henüz gölde belirgin bir iyileşme gözlemlenmiyor" diye konuştu.
"Göldeki seviye kayıpları çok daha belirgin şekilde ortaya çıkacak"
Yeraltı sularının Van Gölü’nün seviyesini korumada önemli bir rol üstlendiğini vurgulayan Alaeddinoğlu, "Kış aylarında kar yağışı gerçekleşmediği için toprak yeterince beslenmedi, dolayısıyla yeraltı suları da yeterli ölçüde beslenemedi. Gölü destekleyen en önemli parametrelerden biri yeraltı sularıdır. Toplam havzaya düşen yağışın yaklaşık yüzde 30’u yeraltı sularıyla Van Gölü’nü besliyor. Bu yüzden, yaz aylarında sıcaklıkların artmaya devam etmesi muhtemel görünüyor. Sıcaklıkların azalacağına dair bir bulgu yok; aksine artacağına dair birçok bulgu var. Bu durum buharlaşmanın şiddetini artıracak ve göldeki seviye kayıpları çok daha belirgin şekilde ortaya çıkacak. Son yıllarda şunu net bir şekilde gözlemliyoruz: Yağışlar sonbahardan ilkbahara kaymış durumda. Artık kış aylarında da yağış miktarında bir azalma görülmeye başladı. Yani, havza için yağışlı sezonun artık ilkbahar olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz" şeklinde konuştu.
Nisan yağmurunun kuru tarımla uğraşanlar için olumlu bir gelişme gibi görünse de havzanın toplam su rezervi açısından düşen yağış miktarının bir eksiklik olarak değerlendirildiğini ifade eden Alaeddinoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Havzanın, özellikle sulak alanlar açısından oldukça zengin olan yapısı ve geleceği açısından düşündürücü bir durumdur. Kuvvetle muhtemel bu yıl eğer Mayıs ayına doğru kayda değer yağışlar gerçekleşmezse, Van Gölü’ndeki çekilmenin önceki yıllara oranla daha belirgin ve gözle görülür bir şekilde ortaya çıkacağını söyleyebiliriz."
