Bursa’nın Nilüfer Belediyesi tarafından 10 yıl önce başlatılan yerel tohum hareketi, ülkenin birçok kentine, üreticisine ve çevrecisine örnek oldu.
Nilüfer Belediyesinin Nilüfer Tarımsal Kalkınma Kooperatifi (NİLKOOP) işbirliğinde yürttüğü yerel tohum üretimi ve takas şenlikleri bu yıl 10’uncu yılını kutladı. Dünya tohum devlerinin ülkedeki istilasına bir anlamda itiraz ve direniş amacıyla Nilüfer Belediyesi, 10 yıl önce 500 metrekarelik ekolojik tarım alanında ata tohumu üretmeye başladı. O dönem birkaç çeşitle başlayan yerel tohum üretimi, bugün Nilüfer Ürünlü Mahallesi’ndeki yaklaşık 6 dekarlık kent bostanlarında sürdürülüyor. Yerel tohum akımı, aradan geçen yıllar içinde birçok il ve ilçeye örnek oldu. Bugün Muğla, Aydın, İzmir, Tunceli, Diyarbakır ve Eskişehir başta olmak üzere birçok il ve ilçe belediyesi kendi arazilerinde yerel tohum üreterek, bu harekete ortak oldu. Üretilen bu tohumlar Nilüfer Belediyesi gibi diğer belediyeler ve dernekler tarafından düzenlenen takas şenliklerinde üreticilere, çiftçilere ücretsiz dağıtılıyor.
Nilüfer Belediye Başkanı Şadi Özdemir, 2015 yılında 500 metrekarelik alanda başlayan yerel tohum üretiminin Ürünlü’de "kent bostanları" adı verilen yaklaşık 6 dekarlık alanda sürdüğünü kaydetti. Yerel ata tohumlarını ülkenin tarımsal geleceği olarak çok önemsediklerini ifade eden Özdemir, "Bizim kendi ürünlerimizin lezzeti, kokusu çok başka. Biz bunlar unutulmasın, dünya devlerine muhtaç kalınmasın diye büyük bir özenle yürütüyoruz yerel tohum üretimini. Hiçbir kar amacı olmayan yerel tohum hareketinde hedefimiz kendi ürünlerimizi korumak, geleceğe aktarmak. Yüzlerce çeşitte tohuma ulaştık. Her yıl taneyle ifade edilse yüzbinlerce tohumu üreticilerimize veriyoruz. Birçok kişi özlediği lezzete kavuştuğu için bize teşekkür ediyor" diye konuştu.
NİLKOOP Başkanı Süleyman Ayyılmaz ise, Ürünlü Mahallesi’nde bulunan Nilüfer Kent Bostanları’nda yaklaşık 6 dekar arazi üzerinde 70 parselde tıbbi aromatik bitkiler ve diğer bitkilerin tohumlarını ürettiklerini dile getirdi. Üretimi yapılan çeşitler içinde 30 çeşite yakın tıbbi ve aromatik bitki bulunduğunu ve bu bitkilerin bölgede ekolojik tarıma destekleyici, zararlı böcekleri kovucu ve faydalı böcekleri çeken özelliklere sahip olduğunu vurgulayan Ayyılmaz, "Aynı zamanda bu bitkilerin birçoğu hasat edilerek uçucu yağ, hidrosol üretimi ve kurutularak kullanıma sunulmaktadır" dedi.
Burada tohum kütüphanesi de bulunduğunu aktaran Ayyılmaz, şunları söyledi:
"Kütüphanemizde tohum envanterimize kayıtlı 565 yerel tohumumuz var. Klimalı soğuk bir ortamda muhafaza edilen bu tohumların canlılıklarını uzun süre koruyabilmesi amaçlanmaktadır. Her 5 senede bir olmak üzere tohumların canlılık testleri yapılarak, canlılık oranları düşmüş tohumlarda tekrardan yenileme çalışmaları yapılıyor. Bu alanda kompost üretim tesisimiz var. Üretici pazarlarından topladığımız bitkisel pazar atıkları ve belediyenin hizmet binalarından toplanan çay-kahve atıkları, Uludağ Üniversitesi içinde bulunan 12 idari bina ve kafetarya noktalarından toplanan çay ve kahve atıkları burada organik gübreye dönüşüyor. Kompostları hem Nilüfer Kent Bostanları’nda tohum üretiminde hem de üç mahallede bulunun mahalle bostanı ve çocuk bostanı üretim alanlarında kullanıyoruz. Artan kısmıyla okullar ve vatandaşlardan gelen talepleri karşılıyoruz."
Ayyılmaz, tam kapasite ile çalışılırsa bir ayda 800 kilogram kompost ürettiklerini belirterek, "4 ton atığı işleyip toprağa dönüşümünü sağlıyoruz. Bir ayda makinede komposta dönüşüyor. Bir ay da yığınlar halinde dinleniyor. Atıklar tesise geldikten 2 ay sonra kompost olarak kullanıma hazır hale geliyor" ifadelerini kullandı.
Bu yıl tohum takas şenliklerinde 30 bin paket tohum dağıttıklarını vurgulayan Ayyılmaz, Bursalılar ve il dışından gelen meraklıların üreticilerin yoğun ilgisiyle karşılaştıklarını anlattı. Yerel tohuma ilginin giderek büyüdüğünü dile getiren Ayyılmaz, "Birçok belediye bizden altyapıyla ilgili, nasıl yürütüldüğüyle ilgili bilgi aldı. Ülkeye örnek olduk bu konuda. Muğla’da, İzmir’de, Tunceli’de yerel tohum üretimleri var. Bu büyük bir girişim ve her yıl büyüyor" dedi.
