Diyarbakır’ın Sur ve Bismil ilçelerinde faaliyet gösteren Anka Lidaş ile Yıldırım Agro şirketlerinin, lisanssız şekilde ürün topladığı ve satıştan elde ettikleri milyonluk gelire rağmen çiftçilere ödeme yapmadığı öne sürüldü. İddialar üzerine Ticaret Bakanlığı, konuya ilişkin başlattığı inceleme sonucunda şirketler ve sorumluları hakkında suç duyurusunda bulundu.
Sur ve Bismil ilçesinde faaliyet gösteren Anka Lidaş ve Yıldırım Agro şirketleri, iddiaya göre, lisanssız depolarına usulsüz şekilde ürün toplayıp sattıkları mahsullerle milyonluk vurgun yaptı. Sattıkları ürünlerden çiftçilere haklarını vermeyen şirketler hakkında Ticaret Bakanlığına şikayette bulunuldu. Yapılan şikayetin ardından Ticaret Bakanlığı 8 Ağustos 2024’te şirketler hakkında inceleme başlattı. Ticaret Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı tarafından 8 Ağustos 2024’te verilen onay ile başlatılan soruşturma kapsamında, 2024 yılı boyunca Anka Lidaş ve Yıldırım Agro şirketlerinin faaliyetleri titizlikle incelendi. 5 Kasım 2024’te tamamlanan raporda, şirketlerin Bakanlık izni olmadan lisanslı depo gibi faaliyette bulunduğu ve yüzlerce çiftçinin ürünlerinin ödemesini yapmadan el değiştirdiği belirlendi.
Satıştan elde edilen paralar çiftçilere ödenmedi
Rapora göre, Yıldırım Agro’nun Yönetim Kurulu Başkanı S.Y. ve şirketin vekil yöneticisi S.Y., yetkileri olmaksızın lisanslı depoculuk faaliyetlerine başladığı tespit edildi. Çiftçilerden ürün toplayıp satışını gerçekleştiren yöneticilerin, satıştan elde edilen paraları ödemek yerine şahsi çıkarlarına kullandığı belirtildi. Raporda, şirketlerin, ürün teslimi ve satış işlemleri sırasında hem Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa hem de Türk Ceza Kanununa birçok kez aykırı davrandıkları raporda vurgulandı.
100’ün üzerinde çiftçi mağdur edildi iddiası
Bakanlık müfettişlerinin yaptığı saha araştırmalarına göre, Diyarbakır ve çevre köylerden Anka Lidaş’a ürün teslim eden çiftçi sayısının 100’ün üzerinde olduğu kaydedildi. Ürün teslim eden çiftçilerin büyük bir kısmı ödeme alamazken, bazılarına senet verildiği ancak bu senetlerin de karşılıksız çıktığı ifade edildi.
Raporlarda, Abdülkadir N. isimli çiftçiden bin 670 ton mısır satın alındığı, yaklaşık 1.5 milyon lira tutarındaki bedelin yalnızca 970 bin lirasının ödendiği, kalan borç için verilen senetlerin de ödenmediği kaydedildi. Müfettişler, mısır fiyatlarının düşmediğini, aksine yükseldiğini ve şirket yetkililerinin ürünleri satmak için ileri sürdüğü gerekçelerin tamamen gerçek dışı olduğunu belirtti. Soruşturma kapsamında, Anka Lidaş şirketinin faaliyet gösterdiği arazilerin tapu devirlerinde de ciddi usulsüzlükler yapıldığı belirlendi. Tapuların rayiç bedelin çok altında gösterilerek el değiştirdiği, bu şekilde gerçek değerlerin gizlendiği ve haksız menfaat sağlandığı tespit edildi.
Adli süreç başlatıldı
Soruşturma raporu sonucunda Ticaret Bakanlığınca Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığına sunulan suç duyurusunda, S.Y. ve S.Y. hakkında, Türk Ceza Kanunu 158. madde kapsamında nitelikli dolandırıcılık, Türk Ceza Kanunu 257. madde kapsamında görevi kötüye kullanma, 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa aykırılık suçları kapsamında işlem yapılması talep edildi. Soruşturmanın savcılık aşamasında çok sayıda çiftçi ve iş ortağının da mağdur sıfatıyla ifade verdiği öğrenildi.
Mağdur çiftçiler, Ticaret ve Adalet Bakanlığından sürecin hızla yürütülmesini ve sorumluların en ağır şekilde cezalandırılmasını talep etti.
