Roman kahramanı değil, gerçek bir yiğit

Araştırmacı Taner Özdemir, Balkan Savaşları dönemine ait dikkat çekici bir belgeyi gün yüzüne çıkardı. Osmanlı arşivlerinde yer alan belge, Çatalca Muharebeleri sırasında şehit olan Topçu Yüzbaşı Mahmut Laçin Efendi'nin adının, yeni kurulan ağır bataryaya verildiğini ve birliğin resmî kayıtlara "Şehit Laçin Bataryası" olarak geçtiğini doğruluyor.
1912'de başlayan Balkan Savaşları, Osmanlı Devleti'nin askerî ve toplumsal yapısını derinden sarstığını hatırlatan Taner Özdemir , "Kırkkilise'den İstanbul kapılarına kadar uzanan bir savunma mücadelesi yaşanmıştı. Bu hat üzerinde görev yapan isimlerden biri de Erzurum'un Bakırcı Mahallesi'nden çıkan, 3. Nizamiye Fırkası'na bağlı Sahra Topçu 9. Alay'ın 2. Taburu'nda görev yapan Topçu Yüzbaşı Mahmut Laçin idi. Laçin, savaş boyunca hem topçu birliklerinde gösterdiği dirayet hem de askerî disipliniyle dikkat çeken bir subaydı" dedi.
Tedaviyi Bırakıp Birliğine Dönen Bir Kahraman
Özdemir, belgelerde yer alan ifadelerde, Yüzbaşı Mahmut Laçin'in Kırkkilise ve Vize muharebelerinde yaralandığını hatırlatarak; şöyle devam etti, "İstanbul'da tedavisi sürerken cephedeki ağır durum nedeniyle iyileşmeyi beklemeden görevine döndüğünü gösteriyor. Kısa bir süre sonra Çatalca Muharebesi'nde şehit düşen Laçin için komutanlık özel bir karar aldı: Birlik bölgesinde kurulacak ağır bataryaya onun adı verilecekti. Resmî belge bu durumu şöyle kayıt altına aldı: "Şehit olan Yüzbaşı Mahmut Laçin Efendi'nin hatırasının yaşatılması maksadıyla tesis edilen ağır batarya mıntıkasında 'Şehit Laçin Bataryası' adının kullanılması uygun görülmüştür."
Savaşta iki paşanın önemi
Balkan Harbi'nin kaotik günlerinde Osmanlı ordusunun yeniden toparlanma çabasında iki önemli komutanın öne çıktığını vurgulayan Özdemir, "Hafız Hakkı Paşa, Doğu Trakya savunmasında kritik görevler üstlenmiş, geri çekilme dönemlerinde ordunun moral düzenini korumaya çalışmış. Çatalca savunma hattının oluşturulmasında aktif rol almıştı. Subay kadrolarının disiplini büyük ölçüde onun sahadaki duruşuyla desteklenmişti. Hasan İzzet Paşa ise; Lüleburgaz ve Çatalca çevresinde ordunun savunma hatlarını kuran paşalardan biriydi. Geri çekilme ve karşı taarruz arasındaki dengeyi sağlayarak askeri birliklerin düzenli hareket etmesini mümkün kılmıştı. Bu iki komutanın oluşturduğu savunma omurgası, Yüzbaşı Mahmut Laçin gibi fedakâr subayların kahramanlıklarının sahnelendiği savaş hattını şekillendiren önemli unsurlar arasındaydı" şeklinde konuştu.
Taner Özdemir: "Tarihî hafızaya düşen değerli bir not"
Arşiv belgesini inceleyen TDED Yönetim Kurulu Üyesi Taner Özdemir, bu keşfin hem askerî tarih hem de edebiyat açısından kıymetli olduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı: "Bu belge, Balkan Savaşlarının zor şartları altında görev yapan Erzurumlu bir subayın hem cephede hem de belgelerde onurlandırıldığını gösteriyor. Yüzbaşı Mahmut Laçin, fedakârlığı ve sadakatiyle örnek bir karakter. Adının bir bataryaya verilmesi, Osmanlı ordusunun ona duyduğu saygıyı yansıtıyor."
Laçin'in adı edebiyatta da yaşatıldı: Aka Gündüz'ün Yayla Kızı
Ortaya çıkan belgelerin yalnızca askerî kayıtlarla sınırlı olmadığını belirten Özdemir. " Araştırmalar, Aka Gündüz'ün ünlü romanı Yayla Kızında da Yüzbaşı Mahmut (Mahmud) Laçin Efendi'den bahsedildiğini gösteriyor. Balkan Harbi'nin toplumsal yıkımını edebiyata aktaran Aka Gündüz, Laçin'in hatırasını roman düzleminde de ölümsüzleştirmişti. Taner Özdemir tarafından ortaya çıkarılan bu belge ve Aka Gündüz'ün romanındaki referans, bir Erzurumlu subayın Balkan Savaşlarındaki kahramanlığının hem resmî kayıtlarda hem de Türk edebiyatında yer aldığını ortaya koyuyor. TDED Erzurum Şubesi'nin çalışması, kent kültürüne yeni bir tarihî değer kazandırırken, Balkan Savaşları döneminde gölgede kalmış birçok askerin yeniden araştırılması gerektiğini de gündeme getiriyor" diye konuştu.



Orjinal Habere Git